του Γιώργου Χαριτάκη
Η οικολογία είναι η μελέτη των σχέσεων των ζωντανών οργανισμών με
το περιβάλλον τους, η μελέτη των οικοσυστημάτων καθώς και η μελέτη των περιβαντολλογικών συνθηκών της ύπαρξης.
Το οικοσύστημα είναι το σύνθετο δίκτυο αέρα, νερού, ζώων, φυτών και όλων των άλλων μορφών ζωής στη βιόσφαιρα. Τα πάντα είναι αλληλεξαρτώμενα. Το σύστημα βρίσκεται σε μια σταθερή κατάσταση δυναμικής ισορροπίας, που σημαίνει πως με την αλλαγή του ενός μέρους του, επηρεάζονται όλα τα άλλα. Η επιβίωση του ανθρώπου εξαρτάται από τη διαφύλαξη του οικοσυστήματος. Αυτό οριοθετεί την ύπαρξη και πλαισιώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το οικοσύστημα υπάρχει και χωρίς εμάς, εμείς όμως δεν κάνουμε χωρίς αυτό. Το να βλέπει κανείς τη φύση μόνο σαν ένα σύνολο πόρων καταναλώσιμων από τον άνθρωπο, μόνο άσχημες συνέπειες μπορεί να έχει. Τα οικοσυστήματα αναδημιουργούνται μόνα τους μέχρι ενός σημείου. Μετά από αυτό το σημείο δημιουργείται μια μοιραία κατάσταση για όλους τους πολιτισμούς.
Κάθε ανθρώπινη κοινωνία χρειάζεται για να διατηρηθεί, ένα ελάχιστο υλικών και ενέργειας. Πριν τον καπιταλισμό με την εκβιομηχάνιση της κοινωνίας, το μεγαλύτερο μέρος των πόρων ήταν από το φυτικό βασίλειο και μόνο ένα μικρό μέρος από το ορυκτό. Ο καπιταλισμός άλλαξε ολοκληρωτικά την ισορροπίας χρησιμοποιώντας μη-ανανεώσιμα υλικά, ενέργεια, μέταλλα και καύσιμα. Κυριάρχησε το δόγμα Bacon: Επιστημονική γνώση σημαίνει τεχνολογική εξουσία στη φύση. Ο πολιτισμός έφτασε στον αιώνα μας στο σημείο όπου ένας μόνο άνθρωπος ή μια μικρή μονάδα να μπορούν να εξαπολύσουν ανυπολόγιστες καταστροφές επηρεάζοντας τη ζωή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η μεταπολεμική ανάπτυξη αφιερώθηκε στην ιδέα της αχαλίνωτης τεχνολογίας και της ανεξέλεγκτης παραγωγής και κατανάλωσης.
Τόσο η καπιταλιστική δύση όσο και η κομουνιστική Ανατολική Ευρώπη διέφεραν στο ποιος πρέπει να διαχειρίζεται τα πράγματα, οι σκοποί και η παραγωγή δε διέφεραν. Και οι δύο έβλεπαν τη φύση κάτι σαν άπειρο και ανεξάντλητο. Έτσι προκάλεσαν τις ίδιες ζημιές.
Οι βιομηχανικές χώρες αποκτούν συνέχεια περισσότερους γιατρούς, διαφόρων ειδικοτήτων, περισσότερα νοσοκομεία, περισσότερες αρρώστιες. Οι δαπάνες μεγαλώνουν, η κατανάλωση των φαρμάκων αυξάνει, όμως δε βελτιώνεται η υγεία του κόσμου. Περισσότεροι από το 75% των θανάτων είναι από καρκίνο, ατυχήματα, αρτηριοσκλήρωση. Αυτοί οι θάνατοι προέρχονται από το καταπιεστικό περιβάλλον και τον τρόπο ζωής. Και η ιατρική δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, συνιστά ένα κατάλογο με τα αναγκαία φάρμακα, που είναι 220. Στην Αμερική πωλούνται 60.000, στη Γερμανία 24.000, στη Γαλλία 8.000. Μελέτες απέδειξαν ότι το 30% των φαρμάκων είναι άχρηστα. Ο μεγάλος νικητής είναι οι πάμπλουτες φαρμακευτικές εταιρείες. Ξοδεύουμε 10 φορές περισσότερα χρήματα για να επανορθώσουμε τις ζημιές από την πολυφαγία, από ότι ξοδεύουμε για να λύσουμε το πρόβλημα της πείνας στον Τρίτο Κόσμο.
Οι μαζικές καταστροφές του περιβάλλοντος, η συνεχής απόρριψη τοξικών και καρκινογόνων ουσιών, η κακή και ανθυγιεινή διατροφή, η ακατάλληλη κατοικία, η ψυχική καταπίεση, η πείνα, η φτώχεια, και οι πόλεμοι συντελούν στη διατήρηση της ανισορροπίας στον πλανήτη τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τις άλλες μορφές ζωής.
Η δομή και ο τρόπος λειτουργίας της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας παράγει ένα αρρωστημένο άνθρωπο πού είναι χωρίς προσωπικότητα, χωρίς αυτοπεποίθηση, με μοναδική ασχολία τη συλλογή υλικών αγαθών, γεμάτο από άγχος, φοβίες και χωρίς καμία διάθεση δημιουργικότητας και αντίστασης . Μέσα σε αυτή την κοινωνία πού γεννάει μόνο το άγχος, είναι πια αδύνατο να ξεχωρίσει κανείς τους νευρωτικούς από τους υγιείς αφού και αυτοί έχουν αρρωστημένους χαρακτήρες σαν συνέπεια του καθημερινού άγχους: φοβίες και αναστολές για τις διαθέσεις των άλλων, φοβίες μπροστά σε θεσμούς, σε προϊστάμενους, σε αρρώστιες, στο θάνατο, στις σχέσεις των δύο φύλων.
Πρέπει να δημιουργηθεί μια σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση που βασίζεται στην συνύπαρξη και όχι στη σύγκρουση. Ο καπιταλισμός είναι αντί-οικολογικός, όμως ο σοσιαλισμός δεν είναι υπέρ της οικολογίας. Ο σοσιαλισμός δεν είναι εναλλακτική λύση γιατί ρίχνει το βάρος του στη βιομηχανική ανάπτυξη και χρησιμοποιεί τις ίδιες μεθόδους παραγωγής. Ο αναπτυξιακός σοσιαλισμός μπορεί να καθυστερήσει την οικολογική καταστροφή επειδή χρησιμοποιεί πιο ορθολογιστικά την τεχνολογία και τους πόρους, όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Πρέπει να φύγουμε από τον τεχνοφασιστικό δρόμο, όπου τα όρια της προστασίας της ζωής και της φύσης θα καθορίζονται από ειδικούς "οικολόγους" και ο σχεδιασμός του περιβάλλοντος θα βρίσκεται στα χέρια φορέων σκληρής τεχνολογίας.
Η οικολογική προοπτική προϋποθέτει κοινωνική αλληλεγγύη σε όλη τη γη. Αν δεν χτυπηθούν πολιτικά ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, η τεχνοφασιστική οικολογία θα γίνει πραγματικότητα. Οι διάφορες εναλλακτικές οικολογικές επιλογές, είναι ανατρεπτικές και είναι νησίδες λογικής μέσα σε ένα ωκεανό τρέλας όσο μένει ακέραιο το σύστημα που υποβαθμίζει τη ζωή των ανθρώπων.
Το σημερινό σύστημα είναι ειδικό στο να αφομοιώνει ή να γελοιοποιεί τα κινήματα διαμαρτυρίας, να ευνουχίζει τις προοδευτικές ιδέες και υιοθετεί παραποιημένες θέσεις για δικούς του σκοπούς.
